अमेरिकासँग बदला लिन चीनले अमेरिकामा दुर्लभ खनिजको निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएको छ ।
अमेरिकाले चिनियाँ सामानमा १४५ प्रतिशत कर लगाएपछि चीनले यो जवाफी कदम चालेको हो । तर, चीनले पनि अमेरिकी सामानमा १२५ प्रतिशत कर लगाएको छ ।
तर, चीनले दुर्लभ खनिजको निकासीमा प्रतिबन्ध लगाए पछि दुई देशबीचको ट्यारिफ युद्ध चर्किएको छ । किनभने, चीनवाट निर्यात हुने यी धातुहरू अमेरिकी रक्षा प्रणालीका लागि महत्त्वपूर्ण छन ।
दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरूलाई सामान्यतया रेम वा दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरू भनिन्छ। यो पृथ्वीको क्रस्टमा पाइने १७ रासायनिक समान तत्वहरूको समूह हो। नामको विपरीत 'दुर्लभ पृथ्वी खनिज' हरू दुर्लभ छैनन् तर यी तत्वहरू अलग गर्न भने धेरै नै समय र खर्च पनि लाग्छ। तिनीहरू सजिलै उपलब्ध छन्, तर तिनीहरूलाई प्रयोग योग्य बनाउन ठूलो मात्रामा प्रशोधन गर्न आवश्यक छ। यी सामान्यतया छरिएका हुन्छन् र एकै ठाउँमा फेला पार्नुको सट्टा अन्य खनिजहरूसँग मिसाइन्छ।
यी धातुहरू स्मार्टफोनहरू, सैन्य उपकरणहरू, विद्युतीय सवारी साधनहरू, पवन टर्बाइनहरू, विमान इन्जिनहरू, चिकित्सा उपकरणहरू, तेल प्रशोधन र इलेक्ट्रोनिक्स लगायतका उत्पादनहरूमा प्रयोग गरिन्छ। स्क्यान्डियम, इट्रियम, ल्यान्थेनम, सेरियम, प्रासियोडीमियम, नियोडियम, प्रोमेथियम, समेरियम, युरोपियम, ग्याडोलिनियम, टर्बियम, डिस्प्रोसियम, होल्मियम, एर्बियम, थुलियम, यटरबियम, लुटेटियम जस्ता तत्वहरू दुर्लभ खनिजमा राखिएको छ। ल्यान्थेनम र सेरियम सबैभन्दा सामान्य दुर्लभ खनिजहरू हुन्।
ल्यान्थेनम क्यामेरा लेन्स र प्रकाश प्रणालीमा प्रयोग गरिन्छ जबकि सेरियम उत्प्रेरक कन्भर्टरहरूमा प्रयोग गरिन्छ, जसले कार इन्जिनहरूमा हानिकारक उत्सर्जन घटाउँछ। इभी मोटर र पवन टर्बाइनहरूमा प्रयोग हुने स्थायी चुम्बकहरूको लागि नियोडिमियम र प्रासियोडियमियमको माग छ।
चीन सबैभन्दा ठूलो उत्पादक हो
दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरूमा चीनको पकड छ। विश्वव्यापी खानी उत्पादनमा चीनको हिस्सा ६० प्रतिशत र प्रशोधित चुम्बक उत्पादनमा ९० प्रतिशत उसकाे हिस्सा रहेकाे छ। चीनले यसको उत्पादनको लागि कोटा सेट गर्दछ, जुन विश्वव्यापी आपूर्तिको ब्यारोमिटरको रूपमा नजिकबाट निगरानी गरिन्छ।
आफ्नो वर्चस्वको फाइदा उठाउँदै चीनले ७ वटा दुर्लभ खनिज तत्वलाई निर्यात नियन्त्रण सूचीमा राखेको छ । यद्यपि, यो पूर्ण प्रतिबन्ध होइन, यसले चीनलाई खरीददारहरू जाँच गर्न मद्दत गर्नेछ। चीनको जोड विशेषगरी अमेरिकी सेनामाथि दबाब दिने हो । यो कदमले यी तत्वहरूको बजार मूल्यमा तीव्र वृद्धिको नेतृत्व गर्नेछ।
यदि चीन दुर्लभ पृथ्वी धातुहरूको सन्दर्भमा पहिलो नम्बरमा छ भने अमेरिका पनि यसको दोस्रो ठूलो उत्पादन गर्ने देश हो। अमेरिकाले २०२३ मा ४३,००० मेट्रिक टन दुर्लभ धातु उत्पादन गरेको थियो। अमेरिकाले ट्रम्प प्रशासनमा विभिन्न वस्तुको आयातबाट आफूलाई टाढा राख्दै घरेलु उत्पादनमा ध्यान दिन थालेको छ । चीनको यो निर्णयपछि अमेरिकाले आफ्नै उत्पादन बढाउने पक्का छ किनभने अमेरिकी कम्पनीहरूलाई उनीहरूको उत्पादनका लागि सबैभन्दा बढी चाहिने गरिन्छ ।
नेपालमतका कुनै पनि सामग्रीबारे तपाईंको गुनासो, सुझाव र थप जानकारी अथवा नयाँ कुनै सूचना भए हामीलाई info.nepalmat@gmail.com मा इमेल पठाउनु होला।
काठमाडौं, २० चैत । अन्तरिक्षबाट आउने रहस्यमय रेडियो सिग्नलहरूले सधैं वैज्ञानिक र आम मानिसको जिज्ञासा बढाउने गरेको छ। गत वर्ष, वैज्ञानिकहरूले यस्तै एउटा अनौठो संकेत पाएका...
अन्तरिक्षमा जीवनलाई लिएर वैज्ञानिकहरु माझ धेरै प्रश्नहरु उठिरहेका हुन्छन् तर अब एउटा नयाँ प्रश्न उठेको छ कि के अन्तरिक्षमा मानव बच्चाको जन्म सम्भव छ ?...
काठमाडौँ - महाशिवरात्री पर्वको अवसरमा पशुपतिनाथ क्षेत्रमा हुने भिडभाडलाई सुरक्षित एवं व्यवस्थित गर्न काठमाडौ उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले सुरक्षा योजना तयार पारेको छ । काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक...
टेक्सास - अमेरिकाको टेक्सासमा ११ वर्षीया बालिकाले आत्महत्या गरेको एउटा हृदयविदारक घटना सार्वजनिक भएको छ । परिवारको अध्यागमन अवस्थाका कारण विद्यालयमा उनलाई लगातार जिस्काउनने गरेको र...
अमेरिकामा सयौं अमेरिकी वेबसाइटहरू बन्द गरिएका छन्। यसमा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको प्रशासनले बन्द गरेको मानवीय एजेन्सी युएसआइडीसमेत समावेश रहेको छ। साइबर सेक्युरिटी एण्ड इन्फ्रास्ट्रक्चर सेक्युरिटी एजेन्सीले उपलब्ध...
