स्थानीय तहको निर्वाचन सकिए लगत्तै प्रतिनिधि सभा र प्रदेस सभाको चुनावको चर्चा हुन थालेको छ । प्रतिनिधि सभाको निर्वाचन कहिले हुने भन्ने समय निश्चित नभए पनि अहिले सबैको ध्यान यतातिर मोडिएको छ । स्थानीय तहको चुनावमा गठबन्धन गरेर चुनावमा गएका नेकपा (माओवादी कन्द्र), नेकपा (एकीकृत समाजवादी) लगायतका दलहरू प्रतिनिधि सभाको चुनावमा पनि गठबन्धन गरेरै जाने पक्षमा छन् । गठबन्धनको मुख्य घटक नेपाली कांग्रेसभित्र भने गठबन्धन नगरी एक्लै जानुपर्ने आवाज उठिरहेको छ । तर, कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा भने गठबन्धन गरेर नै जानुपर्ने पक्षमा हुनुहुन्छ ।
प्रदेश सभा र प्रतिनिधि सभाका सांसदहरूको कार्यकाल आगामी मंसीर २२ गते सकिंदैछ । कार्यकाल सकिनु अगावै चुनाव गरिसक्नुपर्ने व्यवस्था भएकोले यसको आन्तरिक तयारीमा निर्वाचन आयोग लागिसकेको छ । आयोग कात्तिक अन्तिम साता वा मंसीर पहिलो साता गरी दुई चरण या एकै चरणमा निर्वाचन गराउनुपर्ने पक्षमा छ । दल र आयोग चुनावको तयारीमा लागे पनि सरकारले मिति भने तोकेको छैन । चुनावको मिति तय नभए पनि उम्मेदवारको भने चर्चा चल्न थालिसकेको छ । कुन पार्टीको को व्यक्ति कुन क्षेत्रबाट उठ्ने भन्नेबारे बाहिर चर्चा नभए पनि पार्टीभित्र भने टिकटका लागि दौडधुप चल्न थालेको जानकारहरू बताउँछन् ।
स्वतन्त्रबाट धमाधम उम्मेद्ववारी घोषणा !
चुनावको मिति घोषणा नभए पनि स्वतन्त्रबाट चुनाव लड्नेहरूले भने उम्मेदवारी घोषणा गर्न थालिसकेका छन् । देशभर स्वतन्त्र उम्मेदवारी घोषणा गर्नेहरूको लहर चल्न थालेको छ । स्थानीय निर्वाचनमा काठमाडौं महानगरदेखि धरान हुँदै धनगढीसम्म स्वतन्त्र उम्मेदवारले बाजी मारेपछि प्रदेश र प्रतिनिधिसभामा पनि यसको प्रभाव देखापरेको छ । हेरौं केही दृष्टान्त–
पछिल्लो समय स्थानीय तहदेखि प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनमा स्वतन्त्रको उम्मेदवारी बढ्नुमा पुराना पार्टी र नेताहरूप्रति नागरिकको वितृष्णा भएको विज्ञहरू बताउँछन् ।
दृष्टान्त १ः लामो समयदेखि सञ्चारकर्मीको रूपमा काम गर्नुभएका सञ्चारकर्मी रवि लामिछाने सञ्चार पेशा छोडेर राजनीतिमा होमिनुभएको छ । ‘सिधा कुरा जनतासँग’ नामक टेलिभिजन कार्यक्रम चलाउनुभएका लामिछानेले मंगलबार एक कार्यक्रमको आयोजना गर्दै ‘राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी’को घोषणा गर्नुभयो । पार्टी घोषणासँगै उहाँ प्रतिनिधि सभाको चुनाव लड्ने योजनामा हुनुहुन्छ । काठमाडौं क्षेत्र नं. २ वा ५ मध्ये एक ठाउँबाट चुनाव लड्ने योजना सहित उहाँ अहिले आन्तरिक तयारीमा लाग्नुभएको छ ।
दृष्टान्त २ः २०७४ सालको स्थानीय तह निर्वाचनमा काठमाडौं महानगरको मेयरमा लड्नुभएकी रञ्जु दर्शना अब प्रतिनिधि सभाको चुनाव लड्ने चर्चा छ । स्थानीय तहको चुनावमा तत्कालीन विवेकशील नेपाली दलबाट लड्नुभएकी उहाँ प्रतिनिधि सभाको चुनावमा भने काठमाडौं–८ बाट स्वतन्त्रमा उठ्ने तयारी गरिरहनुभएको बुझिएको छ ।
दृष्टान्त ३ः वैशाख ३० गते भएको स्थानीय तहको निर्वाचनमा काठमाडौं महानगरपालिकामा स्वतन्त्रबाट मेयरमा लड्नुभएका सुमन साय्मी पनि प्रतिनिधि सभाको चुनाव लड्ने आन्तरिक तयारीमा लाग्नुभएको छ । स्थानीय तह निर्वाचनमा साय्मीले १५ हजार मत प्राप्त गर्नुभएको थियो । काठमाडौंको सम्पदा संरक्षणमा लगिपर्नुभएका उहाँ स्थानीय चुनावमा प्राप्त मतबाट उत्साहित हुँदै काठमाडौं–८ बाट लड्ने तयारीमा हुनुहुन्छ ।
दृष्टान्त ४ः विवेकशील साझा पार्टीका नेता पुकार बम पनि काठमाडौं क्षेत्र नम्बर १ बाट स्वतन्त्रमा लड्ने योजनामा हुनुहुन्छ । पछिल्लो समय लथालिङ्ग भएको विवेकशील साझाका नेताहरू अहिले धमाधम स्वतन्त्रबाट चुनाव लड्ने घोषणा गरिरहेका छन् ।
दृष्टान्त ५ः काठमाडौं क्षेत्र नम्बर ४ बाट आकर्षण पोखरेलले चुनाव लड्ने घोषणा गर्नुभएको छ । पेशाले इन्जिनियर पोखरेलले स्वतन्त्रबाट उम्मेदवारी दिने घोषणा गर्नुभएको हो । २०६४ सालदेखि सांसद रहनुभएका नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगनकुमार थापाको क्षेत्रबाट पोखरेल चुनाव लड्ने योजनामा हुनुहुन्छ ।
प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभाका सांसदहरूको कार्यकाल पाँच वर्षको हुन्छ । २०७४ साल मंसीर २१ र २२ गते दुई चरणमा सम्पन्न प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको चुनाव भएको थियो ।
पछिल्लो समय स्थानीय तहदेखि प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनमा स्वतन्त्रको उम्मेदवारी बढ्नुमा पुराना पार्टी र नेताहरूप्रति नागरिकको वितृष्णा भएको विज्ञहरू बताउँछन् । वर्षौं पुराना दल नेपाली कांग्रेस, नेकपा (एमाले) लगायत माओवादीदेखि नागरिक दिक्क भएकाले स्वतन्त्रप्रति आकर्षण बढेको विज्ञहरूको बुझाइ छ ।
राजनीतिक विश्लेषक डा. मीना पौडेल नागरिकले दलभन्दा दलको नेतृत्व गर्नेहरू फरक खोजेको बताउनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, “स्वतन्त्र उम्मेदवारको आकर्षणले राजनीतिक दलप्रति नागरिकको वितृष्णा होइन, यसको नेतृत्व लिइरहेकाहरूप्रतिको वितृष्णा हो । यसका लागि दलको नेतृत्व गरिरहेकाहरूले सोच्नुपर्ने नेला आएको छ ।”
राजनीतिक विश्लेषक एवं त्रिभुवन विश्वविद्यालयका उपप्राध्यापक डा. कपिल श्रेष्ठ नेताहरूले नागरिकको विश्वास गुमाउँदाको परिणामस्वरुप स्वतन्त्र उम्मेदवारप्रति नागरिकको आकर्षण बढेको बताउनुहुन्छ ।
पछिल्लो समय स्थानीय तहदेखि प्रदेश र प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनमा स्वतन्त्रको उम्मेदवारी बढ्नुमा पुराना पार्टी र नेताहरूप्रति नागरिकको वितृष्णा भएको विज्ञहरू बताउँछन् ।
वर्षौंदेखि नागरिकमाथि राज गर्दै आएका कांग्रेस, एमाले, माओवादी केन्द्रलाई स्वतन्त्र उम्मेदवारले ठूलो मुक्का हानेको बताउनुहुन्छ अर्का राजनीतिक विश्लेषक आनन्द शर्मा पौडेल । उहाँ यसलाई सकारात्मक रूपमा लिनुपर्ने बताउनुहुन्छ । जनताले लामो समयदेखि विकल्प खोजेको तर वैकल्पिक रूपमा राम्रो पार्टी नपाउँदा स्वतन्त्रबाट परिपूर्ति गर्न खोजिरहेको पौडेलको तर्क छ ।
प्रदेश र प्रतिनिधि सभामा स्वतन्त्रबाट जित्नेहरूलाई काम गर्न भने गाह्रो हुने जानकारहरू बताउँछन् । स्थानीय तहमा स्वतन्त्रबाट निर्वाचित भएकाहरूलाई काम गर्न गाह्रो भएको भन्दै प्रतिनिधि सभामा झनै गाह्रो हुने उहाँहरूको कथन छ । पालिकामा अन्य सबै जनप्रतिनिधि पार्टीबाट निर्वाचित भएकाले स्वतन्त्र उम्मेदवारको बहुमत नपुग्दा चुनौती देखिन थालेको छ । काठमाडौं महानगरका मेयर बालेन शाहलाई कार्यपालिकाको पहिलो बैठकमा वडाध्यक्षहरूले गरेको व्यवहारले काम गर्न चुनौती हुने देखिएको जानकारहरूको तर्क छ ।
जनाताले विकल्प खोजेका हुन्
आनन्द शर्मा पौडेल, राजनीतिक विश्लेषक
निर्वाचनमा स्वतन्त्र उम्मेदवार आउनुलाई सकारात्मक रूपमा लिनु पर्छ । जनताले विकल्प खोजेको अलि अगाडिबाटै हो । स्थानीय तहको निर्वाचनमा जनताले यो कुराको पुष्टि गरेर देखाए पनि । यसको बलियो उदारहण काठमाडौं, धनगढी र धरान हो ।
यही लहरलाई बुझेर हुन सक्छ; पछिल्लो समय रवि लामिछाने लगायत अरू धेरैले उम्मेदवारी घोषणा गरिसकेको छन् । उहाँहरू जनताको भावना, चाहना बुझेर नै अगाडि आउनुभएको हो । जनताले विकल्प खोजेको र उहाँहरू वैकल्पिक रूपमा प्रस्तुत हुन खोज्नुभएको हो ।
रविजीको कुरा पनि सुनें । उहाँले अबका दिनमा कसरी जाने ? के गर्ने ? भन्ने कुराहरू गर्नुभयो । उहाँहरूको कुराबाट म पनि आशावादी किन भएँ भने, साँच्चिकै गर्न खोजेको हो कि भन्ने जस्तो पनि लाग्यो । पुराना पार्टीले जरा गाडेको अवस्थामा गाह्रो त पक्कै पनि हुन्छ ।
स्वतन्त्रलाई काम गर्न सहज छैन । यो कुरा उहाँहरूलाई पनि थाहा छ । हाम्रा सबै बैठक प्रत्यक्ष प्रसारण हुनेछन् भन्ने निर्णय गर्नुभएको छ । उहाँहरूले यो समस्या आउन सक्छ भनेर त्यसो गर्नुभएको हो ।
यो भन्दा पहिले पत्रकारिता गरिरहनुभएका रवीन्द्रजी पनि राजनीतिमा आउनुभयो । उहाँ पनि राष्ट्रलाई माया गर्ने मान्छे हो । तर, उहाँले काम गर्न सक्नुभएन । यो विाष्यमा मैले उहाँको दुई कमजोरी देखेको थिएँ । पहिलो; उहाँको कार्यशैली । उहाँले कसैको कुरा सुन्नुभएन । जनताको आवाजलाई कदर गर्नुभएन भन्ने निकै गुनासो आएको थियो । अरूको कुरा नसुन्नु उहाँको ठूलो कमजोरी रह्यो । जनता साथ दिन खोजिरहेका छन् तर उहाँ एक्लै हिंड्न खोजे जस्तो देखियो ।
स्वतन्त्रलाई काम गर्न सहज छैन । यो कुरा उहाँहरूलाई पनि थाहा छ । हाम्रा सबै बैठक प्रत्यक्ष प्रसारण हुनेछन् भन्ने निर्णय गर्नुभएको छ । उहाँहरूले यो समस्या आउन सक्छ भनेर त्यसो गर्नुभएको हो । काम गर्न नपाउँदै उहाँहरूको विरोध गर्ने काम पनि शुरू भइसकेको हुन्छ । दलीय प्रणालीमा एक्लै काम गर्न निकै गाह्रो हुन्छ । तर, जनताले साथ दिन्छन् । जनताको साथ लिएर असल नियतले काम गर्यो भने राम्रो हुन्छ । मेयरलाई कानूनले अधिकार दिएको छ । बजेट छ, आम्दानीका स्रोत छन् । परिचालन गर्न गाह्रो छैन ।
संसद्को हकमा दुई/चार जना भएपछि हराउँछन् । नीति–नियम बनाउने ठाउँमा हस्तक्षेप गर्न दुई÷चार जनाले सक्दैनन् । ३ सय ७५ जनामा कम्तीमा १ सय जना भए भने परिर्वतन हुन्छ नभए उहाँहरूको कुरा कसैले सुन्दैन ।
नेपालमतका कुनै पनि सामग्रीबारे तपाईंको गुनासो, सुझाव र थप जानकारी अथवा नयाँ कुनै सूचना भए हामीलाई info.nepalmat@gmail.com मा इमेल पठाउनु होला।
काठमाडौं - नेपाल प्रहरीका पूर्व नायब उपरीक्षक (डिएसपी) गोविन्द पन्थी भिजिट भिसाको नाममा भइरहेको मानव तस्करी, कागज किर्तीलगायतका गम्भीर अपराधको अनुसन्धानमा संलग्न हुँदा धम्की, राजनीतिक दबाब...
अहिले चट्याङको सिजन छ। दिनहुँ धनजनको क्षति भएको समाचार आइरहेका छन्। सप्तरीमा शनिबार बिहान चट्याङ लागेर सात वर्षीया बालिकाको ज्यान गएको छ, अर्का सात वर्षीय बालक...
कालिकोट - कर्णाली नदीको पारि, विकट र कच्ची सडकहरूलाई चिर्दै एउटा ट्याक्टर आइतबार राति आफ्नो गन्तव्यतर्फ अघि बढिरहेको थियो। पलाँता गाउँपालिका-९ को थिर्पुबाट निस्केको त्यो सानो सवारी...
अप्रिल १५, २०२५ को सिएनएनको अनलाइन पोर्टलको समाचरमा ‘भारत र पाकिस्तानमा बढेको चरम गर्मीको लहरले तापक्रम डेथ भ्याली स्तरमा पुग्ने छ’ भन्ने प्रसंग छ। यस...
तपाईंले ओलम्पिक, क्रिकेट, फुटबल, दौड देख्नुभएको होला तर के तपाईंले कहिल्यै ‘स्पर्म रेस’ सुन्नुभएको छ ? र त्यो पनि स्टेडियममा हजारौं मानिसहरूको अगाडि लाइभ कमेन्टरी सहित...